DI AJAR BASA INGGRIS-SUNDA : CLAUSE, SENTENCE JEUNG PHRASE

DI AJAR BASA INGGRIS-SUNDA : CLAUSE, SENTENCE JEUNG PHRASE

Jumat, 31 Januari 2014

Bagéan ka Hiji

CLAUSE, SENTENCE JEUNG PHRASE

Assalamualaikum Warrrahmatullohi Wabarakatuh.

Nyalindung abdi ka Gusti Alloh anu Maha kawasa tina pirang-pirang gogoda sétan nu di la’nat. Kalayan asma Manten-Na Rohman Rohim salawasna, Welas asih ka mahluk-Na, anu Mikadeudeuh Mikatresna. Puji sinareng sukur, sumangga urang sanggakeun ka Alloh Robbun Ghopur. Solawat kalih kawilujengan mugia tetep dicurah limpahkeun ka panutan alam, ya’ni Habibana, Wannabiyyana, Kanjeng Nabi Muhammad SAW, teu hilap ka kulawargina, ka para sohabatna, ka para tabi’in tabi’at na anu satia turut tumut kana ajaran Anjeunna, tug dugi ka urang sadaya illa yaumil qiyamah, Amiin ya Alloh, Ya Robbal Aalamiin.

Simkuring Budi Tutup Botol maksad medar ieu pangajaran basa Inggris, teu aya langkung sanés hoyong ngamanpaatkeun élmu ka nu lian, pikeun gampilna diajar basa Inggris téh. Ulah sieun ku héséna diajar basa Inggris téh. Hususna ka urang sunda, urang kudu ngigelan kana kamajuan jaman, nyaho kana basa nu lian, barianan ulah ningalkeun kabudayaan. Kango pangajaran nu munggaran simkuring badé ngabahas perkawis “CLAUSE, SENTENCE JEUNG PHRASE”. 

Simkuring nyerat kana ieu catetan/pangajaran kalayan ngango basa sunda nu campuran (loma, lemes, kasar, indo) sareng deui di papaésan ku mangrupi guyonan/komunikasi langsung supados resep kana maosna sareng gampil kaémut na ku para Nonoman Sunda boh para rumajana atanapi anu tos sarepuhna. Sateuacanna simkuring ngahaturkeun séwu nuhun laksaketi kabingahan hususna ka De Cherlents nu tos ngarojong kana ieu pangajaran, ku jalaran masihan pangwurukan, nu mangrupi pirang-pirang catetan, anu kalintang ageung ka mangpaatan. Mugia Sing janten amal ibadah sareng di bales ku kasaéan anu langkung ageung ti gusti Alloh SWT pikeun aranjeunna. Amiin ya Alloh, Ya Robbal Aalamiin.

Supados teu nyangkolong kana waktos, moal seueur deui nyarios, Manga wilujeng maos.

CLAUSE, SENTENCE JEUNG PHRASE

Kadang urang sok bingung, hésé ngabédakeun clause, sentence jeung phrase téh, sabab da hampir sami, namung da benten dina kanyataan na mah, nanging masih kénéh sadulur sawargi kénéh éta téh. Terus Kumaha sich carana ngabédakeun nu tiluan éta..?

Ah gampil da carana mah, ngarah terang kumaha carana kango ngabéntenkeun clause, sentence jeung phrase mah. Aos sing tenget seratan di handap ieu:

1.       Clause nyaéta kumpulan kecap/kata anu ngagaduhan subject jeung predicate, tiasa mangrupi kalimah atanapi henteu.

2.       Sentence nyaéta kumpulan kecap anu kasusun tina subject jeung predicate, sareng deuih ngagaduhan harti anu lengkep, atanapi sentence teh atuh anu sok disebat kalimah tea.

3.       Phrase nyaeta kumpulan kecap anu teu ngagaduhan subject jeung predicate.

PERHATOSAN :

SUBJECT = SUBJEK = POKO KALIMAH = JEJER.

PREDICATE = PREDIKAT = CARITAAN.

WORD = KATA = KECAP.

CLAUSE = KLAUSA = WINANGUN KALIMAH.

SENTENCE = KALIMAT = KALIMAH.

Kumaha,, kahartos teu...? ah nu teu ngartos ngacung wé di parapatan..héhéhé..

Sok kango aranjeun anu hoyong langkung ngartos kana ieu pangajaran, hayu urang teraskeun deui, urang bahas hiji-hijina. Nanging sateuacanna kedah di emutnya, IEU MAH URANG DIAJAR TATA BASA BAHASA INGGRIS (GRAMMAR), sanés diajar tata basa bahasa Sunda atanapi bahasa Indonésia. Kumargi jelas seueur béntenna antawis bahasa Indonésia, Sunda jeung Inggris mah, salah sawios béntenna dina wangun tata basa na. 

      A.      CLAUSE (WINANGUN KALIMAH/KLAUSA)

Tadi di pengker tos di bahas perkawis clause, nya ari clause téh nyaéta kumpulan kata/kecap anu ngagaduhan subject jeung predicate, tiasa mangrupi kalimah atanapi henteu. Kadé ulah hilap deui. Arapalkeunnya..héhéhé..

Anjeun gé pasti tos terang nu di sebat subject téh naon, bilih harilap deui subject téh nyaéta cariosan (topik/poko kalimah) anu nuju di carioskeun, tiasa éta mangrupi jalmi, kaayaan, tempat atanapi barang. Tah ari predicate mah nyaéta hiji hal anu ngajelaskeun kana éta subject.

Tapi...Ké....ké....ké.......... Naon maksud na tah cariosan nu tadi “tiasa mangrupi kalimah atanapi henteu?” rieutnya...? Tah ambéh teu rieut, urang diajar heula sasarengan, perkawis jenis-jenis clause. Clause éta kabagi dua bagéan, hiji independent clause, kadua dependent clause. Kango penjelasannana manga aos pangartosannana di handap ieu :

1.       Independent clause, nyaéta klausa/winangun kalimah anu tiasa kahartos ku nyalira da kumargi atos gaduh hartos anu lengkep. Janten independent clause ieu mah mangrupikeun kalimah anu tos sampurna dina hartina, henteu nimbulkeun deui pertarosan, nya pokona mah kahartos maksudna wé, sanajan kalimahna ponok. Heup. Kahartos pan....?

2.       Dependent clause, nyaéta klausa/winangun kalimah anu kirang kahartos eusina sabab hartina téh teu acan lengkep/sampurna, butuh penjelasan deui ku nu sanés, anu matakna teu tiasa di sebat kalimah anu utuh/sampurna. Dependent clause biasana sok di kawitan ku sub-ordinating conjunction, nyaéta kecap kango ngahijikeun dua klausa anu silih pakait harti. Conto kecap sub-ordinating conjunction sapalihna nyaéta : after, altough, when, because, if, as, while. jst.

Bilih kirang kahartos, manga aos conto di handap ieu :

-          Unéh is good at singing  because she practices a lot.

Independent cl.                                 Dependent cl.

                [Unéh tiasaan nyanyina kumargi anjeunna mah mindeng latihan.]

-         When I was in a child, I used to swim in the river.

                Dependent cl.                         Independent cl.

                [Nalika abdi nuju alit keneh, abdi tos biasa ngojay di walungan.]

Kumaha tah,, kahartos ayeuna mah...?

      B.      SENTENCE (KALIMAT/KALIMAH)

Maenya wé teu terang kana sentence, eta cai nu bodas tina parudan kalapa,,? Cai Santen eta mah...héhéhé.. heup ah.... Sentence téh nyaéta kalimah. Anu namina kalimah éta kedah ngagaduhan 3 syarat ieu, nyaéta : subject, predicate jeung harti nu lengkep.

Supados kahartos, sareng ambéh teu nyangkolong kana waktos.

Tingali conto di handap ieu :

-         I wake up at 5 in the morning. [Abdi sok gugah tabuh 5 énjing-énjing.]

Subject                    predicate                                 harti nu lengkep

-         Udin is very friendly. [Udin mani soméah.]

Subject      predicate               harti nu lengkep

PERHATOSAN:

When you meet my parents. [Nalika anjeun pependak jeung sepuh kuring.] Tah kalimah nu éta mah sanés sentence, sanajan ngagaduhan subject jeung predicate, namung hartosna teu lengkep. Sok cobi aos deui geura seratan anu ngabahas perkawis dependent clause nu di pengker.

Saatosna anjeun paham kana ieu sentence, kango saterasna urang kedah terang kana naon baé jenis-jenis sentence téh. Jenis-jenis sentence éta tiasa di béntenkeun tina predicate na, pungsina jeung rupana/bentukna. Kango penjelasannana nu langkung lengkep na, yu ah urang aos sasarengan.

     a.       Ditingali tina Predicate-na

            Ka bagi janten 2 sentence lamun di tingali tina predicate na mah, nyaéta verbal sentence jeung nominal sentence.

1.       Verbal Sentence

Saényana gampil pisan, kango urang ngémut-ngémut  kana verbal sentence téh. Kieu carana, Lamun urang mendakan kana kalimah, anu dina éta kalimah téh aya kecap pagawéanan (kata kerja/verb) tah nu kitu téh  di sebatna verbal sentence. Dina basa Inggris mah wajib hukumna, teu menang henteu,Tapi Wajib kénéh solat ketang...hehehe.. Cenah dina tiap-tiap kalimah téh kudu aya verb-an. Sabab dina éta verb téh sok ngajelaskeun kana kagiatan, kana kajadian tur naon baé anu ku urang di pikirkeun jeung di rasakeun supados kahartos kana eusi éta kalimah téh.

Manga tengetan conto di handap ieu :

§ Birds fly in the sky.

[Manuk-manuk keur ngarapung di awang-awang.]

§ Karman drives carefully.

[Karman nuju nyetir bari alon.]

2.       Nominal Sentence

Bénten sareng verbal sentence, dina nominal sentence mah eta teu ngango kecap pagawean (out of verb). Wah....terus kumaha atuh carana, pan tadi cenah dina kalimah inggris mah kedah aya verb-an,. Keun tenang,, biasa wé,, da verb téh aya seueur réréncangannana anu tiasa diango, diantawisna nyaéta kecap sipat/kaayaan (kata sifat/adjective), kecap katerangan (kata keterangan/adverb), kecap barang (kata benda/noun, sanés naon nya hehe), atanapi kecap gaganti (kata ganti/pronoun). Kumargi henteu aya verb-an,janten urang wajib ngango  auxiliary verb BE nyaeta : “are, am, is” dihijikeun jadi ARAMIS.hehe.. sareng “was, were”. Auxiliary verb téh eta pikeun sarat kango ngaréncangan rerencangannana  verb nu tadi, anu ngagaduhan pungsi janten kecap pagawéan nu utami (kata kerja utama/main verb).

Supados langkung jelas, tingali conto dihandap ieu :

•  They are generous.

[Maranéhna béréhan.]

•  Mr. Emug is at school.

[Kang. Emug nuju aya di sakolaan.]

•  I am a dancer.

[abdi téh tukang jogéd.]

•  It is I who own the house.

[Ieu sareng abdi anu ngagaduhan rorompok itu.]

PERHATOSAN :

Simkuring mindeng mendakan kalepatan kawas kieu :

· Hilapeun BE dina nominal sentence

He kind → He is kind.

· Wani-wani nambihkeun BE dina verbal sentence

I am watch TV → I watch TV.

      b.      Di tingali tina Pungsi na

Upami ningali tina pungsina, sentence ieu kabagi janten 4 bagéan, nyaéta : declarative, question, imperative jeung exclamatory.

1.       Declarative

Declarative nyaéta kalimah panyataan (kalimat pernyataan), tiasa positip tiasa negatip.

Contona :

•  Mr. Uned is not a wise headmaster

[Kang. Uned sanes pupuhu sakola anu wijaksana]

• Icih smiles beautifully

[Icih imutna mani geulis]

2.       Question

Question nyaéta kalimah pananya. Kalimah pananya éta aya 2 jenis, nyaéta : Yes/No Question (teu ngango kecap pananya/tanpa kata tanya) kecap pananya dina basa Inggris aya 9, disebatna 8W1H, nyaéta : what, where, when, which, why, whose, who, whom, how.

Jeung hiji deui éta anu ngango kecap pananya 8W1H nu tadi (question words). Sanajan kitu aya nu ngango kecap pananya aya nu henteu, nu penting mah kalimah pananya éta kudu ngajadikeun pertarosan, jeung tiasa di waler éta pertarosan téh.

Supados jelas kadua-dua na éta, tingali conto di handap ieu :

• Are you afraid of spider ?

[Naha anjeun sieun ku lancah?]

• Why do you love me?

[Naha anjeun bet bogoh ka kuring?]

3.       Imperative

Imperative nyaéta kalimah paréntah atanapi kalimah panyaraman.

Tingali conto di handap ieu :

§ Give it to your uncle !

[Pasihkeun ieu ka emang anjeun !]

§ Don’t break the rules !

[Ulah ngalanggar aturan!]

PERHATOSAN :

Subject dina kalimah Imperative éta nyumput, atanapi teu kaatingali. Subject na téh nyaéta you (jalmi nu diajak nyarios).

4.       Exclamatory

Exclamatory nyaéta kalimah pikeun némbongkeun rasa/perasaan nu kuat. Jeung deuih tiasa kango némbongkeun kahoyong/harepan/do’a.

Ieu conto kango némbongkeun rasa nu kuat(takjub) :

• What a diligent girl !

[Euleuh, mojang teh mani hideng pisan !]

• How diligent she is !

[Euleuh, anjeunna mani hideng !]

                            Tah pami Ieu conto kango némbongkeun kahoyong/harepan/do’a :

• God bless you.

 [Gusti Allah nangtayungan anjeun]

• Praise be to God.

[Ari sadaya puji éta kagungan Gusti Allah]

     c.       Di tingali tina Rupana (bentuk)

Upami di tilik tina rupana mah, sentence téh éta kabagi janten 4 rupi, nyaéta : simple sentence, compound sentence, complex sentence, jeung compound-complex sentence.

1.       Simple Sentence

Simple sentence nyaéta kalimah pondok/biasa, mung kabentuk ku hiji subject jeung hiji predicate. Gampil nu ieu mah, tingali contona :

• Karman always work hard.

[Karman osok gawé beurat.]

• We want you to join us.

[Abdi sadaya hoyong salira tiasa gawé bareng sareng abdi sadaya.]

2.       Compound Sentence

Compound Sentence nyaéta kalimah anu ngagaduhan dua independent clause anu di hijikeun ku coordinating conjunction. Cik badé naros, naon ari coordinating conjunction téh..? hmmmp... teu aya nu terangeun gening,, taros ka tukang bas geura,,,hehehe. Coordinating conjunction téh nyaéta sakempelan kecap anu ngagaduhan pungsi kango ngagabungkeun kecap (kata), phrase, atanapi independent clause/klausa independen anu saimbang. Coordinating conjunction aya tujuh kecap, nyaéta For, And, Nor, But, Or, Yet jeung So. Upami dihijikeun janten “FANBOYS”.

Bilih teu acan ngartos, tingali conto dihandap ieu :

•  Atang is a vegetarian, so he doesn’t eat meat.

[Atang eta jalmi vegetarian, janten anjeunna mah teu nuang kana daging.]

• Money is important, but it’s not everything.

[Artos éta penting, namung artos téh sanés sagalana.]

3.       Complex Sentence

Complex Sentence nyaéta hiji kalimah anu kabentuk ku hiji  independent clause jeung dependent clause anu di hijikeun ku sub-ordinating conjunction.

Bingungnya sub-ordinating conjunction téh naon? pan tos di jelaskeun tadi di pengker.? Nya atuh sok ku kuring di jelaskeun deui, sub-ordinating conjunction nyaéta kecap kango ngahijikeun dua klausa/winangun kalimah anu silih pakait harti.

Conto kecap sub-ordinating conjunction sapalihna nyaéta : after, altough, when, because, if, as, while. jst. Éngké deui wé penjelasan anu langkung lengkepna mah perkawis sub-ordinating conjunction téh, wios pan..? da bageur..?héhéhé.

Bilih bingung kénéh, tingali conto ieu:

§  A lot of people give up smoking because it is dangerous.

        Independent cl.                                                       dependent cl.

[Seueur jalmi anu lirén tina ngaroko kumargi ngaroko téh éta bahaya.]

§  If you feel uncomfortable, you can leave this room.

        dependent cl.                                independent cl.

[Upami anjeun ngaraos teu betah, anjeun tiasa ningalkeun rohangan ieu.]

4.       Compound-Complex Sentence

Compound-Complex Sentence nyaéta hiji kalimah anu ngagaduhan hiji/leuwih independent clause sareng hiji/leuwih dependent clause, anu dihijikeun ku Coordinating conjunction atawa  ku sub-ordinating conjunction. Keun ulah rieut, tingali wé contona :

- Imas is very confident and she’ll always be wherever she is.

        Independent cl.                       dependent cl.         dependent cl.

[Imas mani wanteran, jeung deui da anjeunna mah osok kitu dimana wae oge.]

-  When we have time, we usually go for a walk or we just stay at home.

        dependent cl.              independent cl.                           independent cl.

[Nalika abdi sadaya gaduh waktos, abdi sadaya osok jalan-jalan atanapi calik waé dibumi.

Alhamdulillah,, réngsé oge gening wawacan perkawis sentence téh. Kumaha tah, kahartos teu, TERLALU wé pami teu ngartos mah. Héhéhé. Nu salajengna nyaéta phrase. Keun da pondok ieu mah.

      C.      PHRASE (PRASA)

Émut kénéh teu, naon ari phrase téh..? henteu..? ampuuuun... éta tos hilap deui, karék gé nembé di jelaskeun... yeuh ari phrase téh nyaéta Phrase nyaeta kumpulan kecap/kata anu teu ngagaduhan subject jeung predicate.

Contona mah tingali wé ieu :

• A cat [sakadang ucing], in the world [di alam dunya], the young lady [wanoja ngora] jst.

Alhamdulillah, pangajaran kahiji réngsé sadayana. Insya Allah pami aya yuswa / kasempetan ieu pangajaran INGGRIS-SUNDA badé teras dilajengkeun, neda pidu’ana wé ti sadayana. Ti kawit dugi ka ahir, di cekapkeun sakieu baé, mugia sing aya mangfaat na, simkuring Budi Tutup Botol neda panghapunten bilih aya cariosan anu teu merenah kana manah, ma’lum namina gé manusa anu hakékatna teu lepas tina hilap jeung salah. Sakali deui simkuring ngahaturkeun séwu nuhun laksaketi kabingahan ka De Cherlents, ku bakat pangwuruk aranjeunna simkuring tiasa nyerat kana ieu pangajaran.

Wallohi muwafiq, illa aqwamith thoriq.

Assalamualaikum Warrrahmatullohi Wabarakatuh.